Со овa cтихозбирка, уреден од германскиот писател и преведувач за македонски јазик, Матијас Брониш, делото на македонскиот писател и филолог Блаже Конески за првпат беше претставено на германски јазик во 1986 година. Брониш го опишува Конески вака:
“Блаже Конески е еден од извонредните македонски поети. Еманципативното значење на неговото дело лежи во тоа што на гласовите на Словенците, Хрватите, Србите и другите народи од поранешна Југославија го додаде гласот на Македонија, земја која до 20-иот век мораше да се бори за својата независност.”
“Неговите поетски остварувања се особено значајни затоа што одигра клучна улога во обликувањето на македонскиот литературен јазик и со тоа ги отвори усните литературни традиции, народните песни и митовите за подлабоко разбирање на современиот човек.”
“Блаже Конески е роден во 1921 година во Небрегово, прилепско село во централна Македонија. Посетувал училиште во Прилеп и Крагуевац (јужна Србија), студирал на филозофските факултети во Белград и Софија и со овие станици веќе покажува дел од судбината на својот народ. Турското владеење во Македонија траело до 1912 година, по што како јужна Србија и припаднала на државата во која доминирале Словенците, Хрватите и Србите. За некој што сакаше да се образува, имаше само избор Србија или Бугарија ако сака да остане блиску до својот јазик. Ова беше јазикот на народот, но не и јазикот на владетелите и затоа не беше јазик на науката и литературата. Блаже Конески требаше да добие задача да помогне во развојот на македонскиот литературен јазик.”
Избор на песни:
| Der Traum Streng dich nicht an, mich zu sehen Ich habe meinen Lauf, schwer kannst du mich fassen. Ich bin wie ein unterirdischer Fluß Unter dem weißen Kalkstein der Tage, meine Quelle ist – die fernliegende Kindernacht. | Сонот Не напарегај се да ме гледаш, јас имам свој тек, тешко да ме разбереш. Јас сум како подземна река под белиот варовник на дните, изворот ми е — далечна детинска ноќ. |
| Vom Zug aus Da liegt die Gegend in blauer Erregung. Dort verging meine Kindheit. Es weinen diese Berge nach mir. Unter ihnen am Hang schimmert mein Dorf. Winkt dort nicht jemand mit weißem Tuch? Es weinen diese Berge nach mir. Der Zug fährt vorüber an allem, was ihm begegnet. Es war einmal dort ein Kind. Es weinen diese Berge nach mir. Oft führen mich die Gedanken zurück. Das Leben bringt mich irgendwohin. Es weinen diese Berge nach mir. | Од возот Ене го крајот во возбуда сина. Таму детинството мое ми мина. Плачат оние планини за мене! Под нив, на падина, се приѕира село, Зар некој не мавта со шамиче бело? Плачат оние планини за мене! Возот одминува сѐ што ќе срете. Си било онаму еднаш едно дете. Плачат оние планини за мене! Често мислата назад ме враќа. Животот другаде негде ме праќа. Плачат оние планини за мене! |
| Ein Kind, eingeschlafen am See Du schläfst, mein Kleines doch der See denkt nach – Der See bereitet dein Schicksal vor. Du schläfst, doch er dringt mit unmerklichem Plätschern in deine Seele wie in eine kleine Bucht mit weißen Steinen, in der jeder Stein zu sehen ist. Du schläfst, aber auch das kleinste Kräuseln, führt unausweichlich zu jener lauten Brandung, die einmal geboren wird, aufschreit und dich wegträgt. Schlaf weiter, mein Kind, der See formt deine Seele und denkt an deine künftigen Leidenschaften. | Дете заспано крај езеро Ти спиеш малечко А езеро се замислило — Езерото ја подготвува твојата судбина. Ти спиеш а тоа Со неусетно потплиснување ти влегува в душа Како во заливчите со бели камчиња Во кое секое камче се гледа. Ти спиеш Но и најситното негово набирање Како нишка води до оние гласни таласи Што еднаш ќе се родат, ќе заплачат и ќе те понесат. Спиј си детенце Езерото ја создава твојата душа И мисли за твоите идни возбуди. |
| Der See Ins Sinn vertieft, förderst du denselben verfluchten Gedanken, und, erschreckt an der Schwelle, entdeckst du für dich, ich weiß nicht zum wievielten Male die Welt: Den See unterhalb des blauen Schleiers der Belasica Im grünen Kranz der Platanen und Zypressen. Und, für einen Menschenaugenblick, muß diese Schönheit dir selbstverständlich erscheinen, damit sie versinkt in dir wie in einer Brandstätte, damit sie auslöscht – daß du wieder ein normaler, unglücklicher Mensch bist, wie die meisten um dich herum. Aber wie unschätzbar ist, trotzdem, dieser Augenblick Zwischen zwei Bissen des Gewissens! | Езеро Задуман, излегуваш сè со истата проклета мисла, и, како штрекнат на самиот праг, го откриваш за себе, по не знам кој пат, светот: езерото под модриот превез на Беласица во зелен обрач од чинари и кипариси. И треба, за еден човечки миг, оваа убавина да ти стане пак обична, да потоне во тебе како во пеплишта, да ја снема — за да бидеш ти пак нормално несреќен човек како повеќето наоколу. Но колку е, сепак, драгоцен имено тој интервал меѓу две угризенија на совеста! |
| Grillen Den ganzen Sommer zirpen wir unsere einfache Melodie mit heimlicher Hoffnung, daß du ihr Aufmerksamkeit schenkst. Und eben jetzt vergeht der Sommer an einem späten Augustabend – und dein Gehör hat sich schon einer tieferen Schwelle genähert, einem reicheren Zusammenklang, dem Wesentlichen in Reife und Fall. Und eben da deckt unser Klang die Stille auf für dieses jähe Erkennen, und du nimmst, schließlich, unsere klingende Rede mit allen Sinnen auf, die trotzdem nicht zum Verstehen führen. Alles, was du weißt ist, daß du uns gehört und dich so einem Sinn genähert hast. | Штурци Цело лето ја штуркаме ние својата проста мелодија со скрита надеж да ѝ обрнеш внимание. И еве сега летото прекршува во една позна августовска вечер — и твојот слух се допрел веќе до подлабоко рамниште, до побогато созвучје, до нешто битно во зреењето и падот. И еве сега нашиот звук ја подвлекува тишината по такво нагло познание и ти, најпосле, нашиот звучен говор го сфаќаш со сите чула кои сепак не постигаат разбирање. И сè што знаеш — тоа е дека си нè чул и дека затоа си допрел некаква смисла |
| Lied der Weinstöcke in den Weinbergen am Vodno Wenn wir stumm schweigen am sonnigen Mittag, wenn die Zeit still ist und die Gräser sich nieder- werfen, geschieht das nicht, weil wir trauern, jeder allein, es geschieht, damit es schön wird. Wenn wir uns biegen, sobald der Wind sich erhebt, und uns erregt aneinaderlehnen, geschieht das nicht, weil Entsetzen aus der Wurzel heraufkriecht, es geschieht, damit es schön wird. Wenn wir den Schatten des Mondes ausbreiten, und niemand uns überrascht, geschieht das nicht, damit die Glühwürmchen heftiger glühen, es geschieht, damit es schön wird. Wenn wir gehorsam sind unter den Händen der Weinbauern, die unsere Zweige stutzen und die Triebe streicheln, geschieht das nicht, damit wir Trauben und Wein tragen, es geschieht, damit es schön wird. Seltsam sind wir… Wer beginnt, uns zu verstehen – dem ist die Erde näher, der Mensch ferner. | Песна на лозите во лозјата на Водно Ако молчиме немо во сончево пладне Кога е времето тихо и тревките траат, Тоа не е зашто жаламе секоја сама, Тоа е за да биде убаво. Ако се нишаме од половина кога ветрот ќе задува И се наведуваме возбудени една кон друга, Тоа не е зашто ужас од корен нѐ полазува, Тоа е за да биде убаво. Ако постиламе сенки на месечина Кога никого нема на нѐ изненади, Тоа не е за свитците посилно да светкаат, Тоа е за да биде убаво. Ако сме покорни под рацете на лозјарите, Што ги кастрат нашите гранчиња и ги галат ластарите, Тоа не е за да родиме грозје и вино, Тоа е за да биде убаво. Чудни сме ние . . . Кој почнал да нѐ разбира — Земјата му станува сѐ поблиска, Луѓето сѐ подалечни. |
| Schwalben In der Morgenröte zwitschern die Schwalben, Vögel, durch die Nacht und Tag geschieden werden, wir sind schnelle Weber – zwitschern sie – und weben unfaßbares Gespinst des Geheimnisses, die Dämmerung ist unser Element und alle Augenblicke der Berührung einer Grenze. Wie wir das Wasser mit der Luft säumen, habt ihr gesehen, aber es gibt im Himmel keine Spur unserer Arbeit. So zwitschern die Schwalben | Ластовици В зори пискаат ластовиците Птици врз кои ноќта и денот се делат, Ние сме брзи совалки — пискаат — Што ткаеме нејасна преѓа на тајната, Самракот ни е наша стихија И сѐ што е минговен допир на граница. Водата со воздухот како ги порабуваме Сте нѐ гледале, Но нема в небо никаква трага од наша работа. Така пискаат ластовиците. |
| Das Wort Seit je habe ich mir Gedanken über die Überflüssigkeit des Wortes gemacht, daß es den am wenigsten berührt, an den es gerichtet ist – woher dann die Notwendigkeit, sich auszudrücken, sowohl in Rhythmus und Reim, als auch mit Allitera-tionen? Betrachte jetzt die Sinnlosigkeit irdischer Quellen: sei es des Schwefels, sei es des Wassers, sei es des Lauts aus der Kehle. Es ist ein Impuls, und nach dem Sinn frage nicht! | Зборот Од секогаш сум мислел за излишноста на зборот, дека најмалку го трога тој онега што му е упатен — од каде тогаш таа потреба да се искажуваме дури со ритам и рима, дури со алитерации? Тука види ја сега бесмислеиоста на земните извори: било на ќуќур, било на вода, било на грлен извик. Тоа е порив, и за смисла не прашува! |
За преведувачот и уредникот: Матиас Брониш, роден 1937 г. во Шчечин (германски: Штетин)
По студиите по историја на уметност, археологија и книжевност во Минстер и Хамбург, Брониш работел како лектор во поранешна Југославија од 1963 до 1966 година. По неговото време како кандидат за чиновник и наставник во Бремен, Брониш работел од 1971 до 1976 г. како лектор на Универзитетот во Скопје, Македонија и до 2000 г. како учител во Билефелд. Член е на Друштвото на германските писатели (VS) и на Друштвото на германските писатели PEN-Zentrum Deutschland.
Брониш учествуваше на големата светска поетска манифестација „Струшки вечери на поезијата“ а во далечна 1978 година ја доби наградата „Григор Прличев“ за превод од Сојузот на писателите на Македонија. Брониш е уредник на книжевно списание „Тентакел“ во Билефелд, покрај книжевното творештво, тој е активен и како сликар.
Брониш објави преводи од македонски на германски (поезија и проза) и сопствени дела преведени на македонски и на други јазици. Неговите најпознати преводи и публикации се:
Македонија. Современи раскажувачи на светот, 23 приказни, на пр. од Блаже Конески, Влада Урошевиќ, Живко Чинго, 1976 г. (Makedonien. Moderne Erzähler der Welt)
Современа македонска поезија, уредник и преведувач, 1978 г. (Moderne makedonische Lyrik)
Блаже Конески, Под белиот варовник на дните. cтихозбирка, 1986 г. (Blaže Koneski, Unter dem weißen Kalkstein der Tage), уредник, превод и поговор: Матијас Брониш
