40 години од побратимувањето на градовите Нирнберг и Скопје

Нирнберг има едно од најинтензивните градски партнерства со македонскиот главен град Скопје – и слична судбина од 20 век: стариот град на Нирнберг бил повеќе од 90 отсто уништен во Втората светска војна, додека пак стариот град Скопје бил речиси срамнет со земјата од разорниот земјотрес во 1963 година. Од тоа време датираат првите контакти на граѓаните на Нирнберг кои помогнаа во реконструкцијата. Резултирачките активности за културна и младинска размена доведоа до потпишување на договорот за побратимување на градовите во 1982 година.

Спогодбата за збратимувањето на градовите Нирнберг и Скопје на 15 февруари 1982 година

Разновидност на соработката

Ова партнерство се докажа не само во хуманитарната и медицинската област, туку пред сè токму во културната област. Размените во областа на ликовната уметност играа значајна улога долги години, а двата града имаа корист од размена на уметници и реципрочни изложби. Има и добри контакти меѓу двете општински администрации и во делот на размена на млади. Пред повеќе од 20 години беше договорена соработка помеѓу Црвениот крст на град Скопје и окружното здружение на Нирнберг на Црвениот крст на Баварија и беше иницирана размена на лекари, што и денес е важен дел од побратимувањето со овој град. Во 2000 година беше постигнат договор меѓу Светската здравствена организација (СЗО), градот Скопје и градот Нирнберг за подобрување на психијатриската грижа во Скопје.

Тесна соработка има и во други области – на пример, во 2005 година две возила со грамофонски скали од професионалната противпожарна бригада Нирнберг беа предадени на колегите во Скопје и 30.000 седишта од стадионот Нирнберг на Фудбалскиот сојуз на Македонија. Универзитетот во Скопје долги години е застапен на меѓународниот саем за технологија за климатизација и ладење „Чилвента“ во Нирнберг, како и македонското уметничко и занаетчиско здружение „МАТА“ со штанд на предбожиќниот пазар во градовите партнери. Зоолошката градина во Нирнберг помогна во редизајнирањето на зоолошката градина во Скопје, а приходите од божиќните штандови на Канцеларијата за меѓународни односи на градот Нирнберг беа искористени за финансирање на детско игралиште во 2000 година, чија што опрема беше монтирана од војниците на Бундесверот.

Неодамна се воспоставени нови партнерства меѓу градинките и градските библиотеки од двата градови. Во 2018 година во Скопје беше засадено „дрво за човекови права“ по моделот Нирнберг. Животната средина неодамна стана фокус на соработката: како дел од програмите за финансирање, градот Нирнберг го поддржува градот Скопје, кој е зафатен од смог, во подобрување на квалитетот на воздухот.

Скопје штрасе (улица): Уличен знак во областа Ретенбах кај Швајнау, западна област, Нирнберг

Практична културна размена

Спектарот на активности во областа на уметноста и културата се движи од гостување на Македонската државна опера во Нирнберг до изложби од врвна класа (на пример дела на Оскар Колер и добитници на уметничка награда* на Нирнбергер Нахрихтен во Скопје) и заеднички „ plein airs“ од уметници од Македонија и Нирнберг, па сѐ до еден извонреден истражувачки проект на двајца професори од уметничките академии во двата града, кој беше поддржан со шестцифрена сума од програмата за финансирање ТЕМПУС на Европската Унија.

Покрај младинските размени и меѓусебните посети на уметници, постои уште еден партнерски проект на заедничкото ископување на античко Скопје од страна на македонските археолози заедно со Природонаучното друштво од Нирнберг. Започна во пролетта 1998 година и се очекува да бидат потребни 50 години за да се заврши.

Скулптурата претставена како постојан знак на благодарност по повод 25-годишнината од збратимувањето на Скопје

Не смее да се занемарат и уметничките дела како „Мајка Тереза“ и „Човечки раце“, кои на градот Нирнберг му ги подари градот Скопје по повод 20-годишнината и 25-годишнината и како „вечен“ знак на благодарност за одличното партнерство меѓу градовите. Двете скулптури ги изработи македонскиот уметник Томе Серафимовски, а ги подари тогашниот градоначалник Трифун Костовски. Последново беше и причина за доделување на наградата „13 Ноември“ на градот Нирнберг во 1993 година, како и за доделување почесно државјанство во 2008 година на вработен во Канцеларијата за меѓународни односи на градот Нирнберг кој беше одговорен за Скопје во тоа време.

Кратка историја за побратимувањето на градовите

26 јули 1963 година

Земјотресот уби 1.070 луѓе и речиси целосно го уништи градот. По земјотресот луѓе од Нирнберг помагаат во обновата на Скопје. Контактите меѓу двата града се интензивираат, со размена на уметници и млади уште во 1960-тите и 1970-тите.

Февруари 1982 година

  • Потпишување на договорот за побратимување на градовите во Нирнберг
  • Посета на градоначалникот Пролс и директорот на зоолошката градина д-р Краус во Скопје. Гостински подарок: нилски коњ “Ниско”

1982-1991 година

  • Презентација на македонски компании на КОНСУМЕНТА во Нирнберг
  • Настапи на македонски фолклорни групи на окружни фестивали во Нирнберг
  • Потпишување на договор за соработка на Црвениот крст на град Скопје со Баварскиот Црвен крст, Окружно здружение Нирнберг-Град
  • Фондација на Македонскиот клуб за култура и спорт во Нирнберг
  • Посета на група инвалиди од Скопје во Нирнберг во организација на општинскиот образовен центар
  • Прв доктор од Скопје хоспитира на гастроентерологија на клиниката во Нирнберг
  • Основање на културно-спортски клуб Скопје во Нирнберг
  • Изложба на фото клубот Нирнберг во Скопје и изложба на фото клубот ЕЛЕМА од Скопје во Нирнберг
  • Гостување на Македонската државна опера на Мајстерсингербал во Нирнберг
  • Првото граѓанско патување, сега како дел од побратимувањето на градот Нирнберг води до Скопје
  • Претставници на ВАГ oд Нирнберг се во Скопје на стручни разговори за проширување на локалниот јавен превоз
  • Д-р Херберт Шенекас, шеф на гастроентерологија на клиниката Нирнберг, добива професорска позиција на Универзитетската клиника во Скопје

1992-2001

  • Клаус-Петер Муравски, 3. градоначалник на градот Нирнберг, присуствува на Балканската мировна конференција во Скопје
  • Почеток на разновидна хуманитарна помош која трае до денес
  • Врачување на наградата „13 Ноември“ на градот Нирнберг за долгогодишна успешна соработка со Скопје
  • Почеток на соработка помеѓу Академијата за ликовни уметности Скопје и Академијата за ликовни уметности во Нирнберг (проф. Ханс Херпих)
  • Донација на книги од градската библиотека Нирнберг за библиотека на германски јазик во културниот центар на град Скопје
  • Први контакти во врска со заедничките активности на женските организации
  • Предавање на 1-виот амбасадор на СР Германија во Република Македонија, д-р Ханс-Лотар Степан, на тема „Збратимувањето на градовите Скопје-Нирнберг како одраз на германско-македонските односи во Нирнберг“
  • Завршување на спонзорството на градинката Евангелска шума во Нирнберг-Брухенбил за градинката „Пролет“ во Скопје.
  • Претставување на македонските претприемачи во Трговско-индустриската комора на Средна Франконија
  • Прво учество на ПИВАРА СКОПЈЕ (тогаш единствената пивара во Скопје) на Франконскиот фестивал на пивото во Нирнберг
  • Настап на ромскиот бенд „Есма Реџепова“ на средбата на Нирнбершките бардови
  • Изградба на детско игралиште во Скопје, финансирано од средствата од Божиќниот штанд на Канцеларијата за меѓународни односи на пазарот на партнерскиот град
  • Изложба на фотографии „Лица на сиромаштија“ по повод 15-годишнината од партнерството меѓу Црвениот крст на Република Македонија и Црвениот крст на Баварија, Здружението Нирнберг-Градски округ

2002-2011 година

  • Предавање на скулптурата „Мајка Тереза“ од градоначалникот на град Скопје на градот Нирнберг како благодарност за интензивната соработка и трајната хуманитарна помош
  • Предавање на неколку животни од зоолошката градина во Нирнберг во зоолошката градина во Скопје како и поддршка во изградба на живеалишта соодветни за тие видови на животни и редизајн на зоолошката градина во Скопје
  • Изложба на дела од Оскар Колер во Музејот на современа уметност во Скопје
  • Редизајн на зоолошката градина во Скопје со учество на директорот на зоолошката градина во Нирнберг и дизајнер на зоолошката градина Мартин Шухерт
  • Предавање на скулптурата „Човечки раце“ на градот Нирнберг по повод 25-годишнината од побратимувањето Нирнберг-Скопје
  • Изложба на графичарот од Нирнберг Курт Нојбауер како дел од комеморативната манифестација за земјотресот од 1963 година во Музеј на град Скопје
  • Доделување почесно државјанство на град Скопје на Вернер Трини, Канцеларија за меѓународни односи на град Нирнберг
  • Донација од противпожарната единица Нирнберг на противпожарната бригада во Скопје и обука на пожарникари во Скопје од колеги од Нирнберг
  • Назначување на д-р Герхард Кругер како македонски почесен конзул и отворање на Македонскиот почесен конзулат во Нирнберг
  • Младинска размена и работилници за воспитувачи во рамките на соработката помеѓу Домот за деца без родители „11. Октомври“ во Скопје и Нирнбуршкиот центар за деца и млади Ројтерсбруненштрасе
  • Свеченост во историското градско собрание на градот Нирнберг по повод националниот празник и 20-годишнината на Република Македонија

2012-2022

  • Двата града-партнери продолжуваат да одржуваат континуирана општинска размена на експертиза
  • Продолжување на годишната програма за размена на центарот за заштита на деца и млади Ројтерсбруненштрасе на Канцеларијата за младинска благосостојба во Нирнберг (KJHZ) и домот за деца без родители „11. Октомври“ во Скопје
  • Продолжување на редовната професионална размена помеѓу Црвен крст Скопје и Нирнберг како и зоолошките градини од двата града
  • Годишна придружна програма се одржува на Стеблото за човекови права засадено во Скопје во 2018 година со делегација од СПД Нирнберг од член 10  за правото на правично судење
  • Градот Нирнберг ја поддржува Градската библиотека Скопје со формирање на германско одделение
  • Од крајот на 2019 година, градовите партнери Нирнберг и Скопје тесно соработуваат на проектот НАКОПА „Оџачари за чисти печки и чист воздух во Скопје“, кој ќе трае три години