Со задоволство ви го претставуваме ексклузивното интервју на Централниот совет на Македонците во Германија со г-ѓа Олга Лозановска, кандидат за пратеник од ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата „Твоја Македонија“. Во ова интервју г-ѓа Лозановска ќе ги сподели своите ставови и планови за иднината на Македонија, вклучувајќи го образованието, борбата против корупцијата, развојот на инфраструктурата и соработката со меѓународните партнери.
Економски развој и работни места
Кои конкретни мерки планирате за зајакнување на економското лидерство во Македонија и отворање нови работни места?
Активната и одговорна фискална политика ќе биде во функција на економскиот раст при умерено и одржливо ниво на дефицит и задолженост. Свесни за тешкиот фискален товар и нарушената фискална одржливост од страна на претходната Влада (јавниот долг на крајот од 2023 година достигна рекордни 62,1% од БДП, а во наредните пет години ни се оставени огромни плаќања само по основа на камати во износ од 1,8 милијарди евра), ВМРО-ДПМНЕ следниот период ќе преземе мерки за фискална консолидација со цел земјата да се врати на патеката на умерено ниво на задолженост. Преку одржување умерен буџетски дефицит, стабилност на девизниот курс и добра координација на монетарната и фискалната политика, ќе ја намалиме разорната инфлација која ја оставија нашите претходници. Ако нема надворешни шокови, очекуваме во периодот 2025-2028 година просечната стапка на инфлација да изнесува 2,0% – 2,5% годишно. Нашата цел е до 2028 година да ја намалиме стапката на невработеност до 7,5%. Тоа значи дека во следните четири години во Република Македонија ќе се креираат околу 55 илјади нови работни места. Невработеноста ќе биде намалена преку остварување на висок економски раст, oдржување на бизнис-климата на ниво меѓу најдобрите во свет, што ќе даде директна поддршка на домашните фирми за нови инвестиции и отворање нови работни места.
Електронската фактура (Е-фактура) ќе го забрза работењето помеѓу субјектите од приватниот и јавниот сектор преку електронскиот систем на УЈП. Е-фактурата ќе овозможи електронски да се издаваат, да се доставуваат и да се примаат фактурите од сите даночни обврзници, вклучително и фискализација на е-трговијата, преку единствениот систем на УЈП. Тоа ќе ги намали бирократските процедури и ќе ја намали сивата економија преку елиминирање на издавањето на фиктивни фактури за поврат на ДДВ. На овој начин, УЈП во реално време ќе располага со податоци за деловните трансакции, прометот меѓу економските оператори и реалниот износ на искажан ДДВ по трансакција и по даночен обврзник за одреден даночен период. Ќе се создадат услови УЈП да издава однапред пополнета пријава за ДДВ за сите обврзници врз основа на претходните евидентирани фактури.
Ќе воведеме инстант плаќања односно плаќања од сметка на сметка во реално време (за неколку секунди) во кој било период од денот, во текот на сите 24 часа. На овој начин се овозможува забрзување на безготовинските плаќања во домашната економија, се забрзува времето на ставање на располагање на паричните средства на сметка на примателот.
Како планирате да ја вклучите дијаспората и да ја искористите нивната експертиза и ресурси за поддршка на економскиот развој?
Враќањето на нашинците назад во татковината и поттикот тие да инвестираат во неа е приоритет на новата Влада на ВМРО-ДПМНЕ. Владата ќе дефинира системска и сеопфатна програма за поддршка за лицата кои ќе се вратат од странство. За таа цел предвидуваме: Фирмите да се ослободат од плаќање данок на личен доход за период од една година, за сите лица кои живееле во странство најмалку една година, а ќе се вратат да живеат во Македонија со однапред утврдени услови Доколку се врати дефицитарен кадар, утврден според посебна програма, ослободувањето вклучува и дел од придонесите што ги уплаќа фирмата за лицето. Мерки за отворање нови компании – грантови и помош за развој на бизнисот на квалификувани иселеници што ќе одлучат да отворат компанија во Македонија Олеснување на условите за купување земјиште за изградба на сопствен дом, а предвидуваме и олеснети процедури за добивање македонско државјанство за иселениците од Македонија.
Ќе продолжиме со финансиската поддршка на инвестициите за домашните и странски компании, којашто е регулирана во Законот за финансиска поддршка на инвестициите. Постапката и условите за добивање на истата ќе бидат ревидирани, во насока на поголем износ на поддршката за домашните компании што извезуваат и компаниите од секторите со конкурентска предност. Ќе воведеме единствен регистар на доделена државна помош, со цел да се спречи злоупотреба на финансиските инструменти за поддршка и нивно двојно искористување. Привлекувањето на странски инвестиции е тежок и софистициран процес, во кој е потребна јасна стратегија, добар бизнис-амбиент, дефинирани правила на игра и врвен професионален квалитет на кадарот. Ќе креираме единствена Агенција за странски инвестиции и извоз, преку спојување и рационализација на постоечките агенции. Агенцијата ќе обезбедува услуги за инвеститорите по системот на one-stop shop, како во однос на информации и совети, така и постинвестициски, како aftercare. Креирани се објективни критериуми и предвидливи постапки за издавање на дозволи за престој и работа на врвниот менаџмент, високообразован стручен кадар, експерти на меѓународни организации и припадници на македонската дијаспора. Ќе го обновиме брендирањето на Македонија како поволна инвестициска дестинација и ќе обезбедиме светска промоција.
Образование и развој на кадри
Како планирате да го зајакнете образовниот систем во Македонија за обука на висококвалитетни кадри кои одговараат на потребите на современиот пазар на труд?
Образованието како еден од столбовите на државата треба да биде структурирано според потребите на поединецот, пазарот на трудот и заедницата. За ВМРО-ДПМНЕ, како партија на народот, јасно е дека образованието има клучна улога во обликувањето на личноста, идентитетот, со акцент на зачувувањето и промоцијата на македонскиот идентитет
Буџетските средства за образованието ќе ги зголемиме од 3,4% на 5% од бруто домашниот производ; Во соработка со реалниот сектор ќе ги зголемиме средствата за апликативна наука на 1% од бруто домашниот производ. Преку поддршка на универзитетите ќе постигнеме забрзан развој на науката и значајно позиционирање на најмалку еден македонски универзитет на светските ранг листи.
Како планирате да го спречите таканаречениот „Brain Drain“ (оттокот на мозоци) на висококвалификуваните македонски таленти и да ги поттикнете да останат и да работат во својата земја?
Даночно ослободување кај данок на личен доход ќе има за нововработени млади лица до 29 години со цел задржување на младите во економијата, а и даночните олеснувања во рамки на данокот на личен доход за фриленсери. Со активни политики ќе работиме на задржување на младите и реализирање на нивниот потенцијал во Македонија. За остварување на овие цели, идната Влада на ВМРО-ДПМНЕ ќе креира национална образовна стратегија, донесена со општ консензус, која ќе ги вклучи сите чинители во образовниот и научниот процес и ќе има за цел да го подобри квалитетот на образованието во државата. Таа ќе биде водич за развој на наставните планови и програми, наставните методи, учебниците, дигиталните содржини и ресурсите што ги подобруваат наставата и учењето
Актуелната Концепција за основно образование не е применлива, ниту пак е прифатена од учениците, наставниците, родителите и од стручната јавност. Затоа ќе направиме целосна ревизија на Концепцијата, при што ќе одржиме јавни расправи со наставниците, родителите и со директорите во сите региони од државата. ВМРО-ДПМНЕ се обврзува да направи сеопфатна ревизија на наставните планови и програми заради нивно подобрување, да обезбеди поголема инклузивност во образованието, да обезбеди услови за применливо теоретско и практично образование според потребите на пазарот на трудот, со зајакнување на дуалното образование. Мотивираниот наставнички кадар е неопходен услов за подобрување на квалитетот на образованието, поради што Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ се обврзува да ги почитува социјалните партнери што ги застапуваат правата на наставниците. Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе го потпише колективниот договор од областа на образованието и исплатата на платите на вработените во образовните институции ќе се реализира согласно со потпишаните колективни договори до крајот на мандатот.
Со цел поттикнување на научна активност со апликативна вредност за Македонија, ќе стимулираме истражувачки трудови. Според внимателно дефинирана методологија, за објавени трудови во списанија со фактор на влијание кои се дел од Web of Science (Thompson Reuters) ќе се финансира нивното објавување. Дополнително, Владата на ВМРО-ДПМНЕ се обврзува на првонаведениот автор да му исплаќа месечен надоместок во висина од 50% од неговата тековна месечна плата во период од една година
За успешна реализација на практичното образование, неопходна е поголема вклученост на работодавачите, како и интензивирање на соработката помеѓу образованието и бизнис-секторот. Државата, согласно со однапред утврдени критериуми, годишно ќе финансира обуки на ментори за успешно водење на учениците низ работниот процес и пренесување на своето знаење и искуство. Ќе креираме портал за поврзување и интеракција на компаниите со средните стручни училишта со цел самоиницијативно развивање и одржливост на концептот на дуално образование.
Борба против корупција и засилување на владеењето на правото
Како планирате да се борите против корупцијата во Македонија и да го зајакнете владеењето на правото за да создадете поправедна и потранспарентна средина за бизнисите и граѓаните?
Нивото на корупција во Република Македонија во изминатите години е во постојан пораст. Корупцијата го разјадува здравото општество. Корупцијата ја повредува конкурентноста, слободата на пазарот, претриемливоста и го спречува општествениот развој. Системот во Македонија е целосно уништен од корупција, непотизам. Приоритет на новата Влада е безмилосна борба со корупцијата и казни за корумпираните носители на јавни функции.
Во првите 100 дена, Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе формира владино координативно тело за борба против корупција. Телото ќе работи на обединување на напорите за борба против корупцијата на сите владини институции и организации. Поканети да учествуваат во работата на телото ќе бидат и раководителите на институциите кои директно работат во превенцијата и справувањето со корупцијата (Државната комисија за спречување на корупција
Предвидуваме неколкукратно зголемување на постапките за испитување и утврдување на потекло на имот на политички функционери и високи раководители во јавниот сектор. Во таа насока, особено ќе се фокусираме на зголемување на бројот на постапки за утврдување на потекло на имот кон сите нивоа на власт, државни и јавни институции и високи раководители за кои постои висок степен на сомнеж за корупција. Особено внимение ќе се посвети на лица на високи раководни позиции во Министерството за внатрешни работи, Царинската управа, Управата за јавни приходи, државните и локалните инспекторати и други институции по предлог на граѓаните.
Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе ги поврзе единствениот систем за јавни набавки со регистарот на вработени во јавниот сектор, АВРМ, УЈП, катастар, централниот регистар, регистарот на население и други неопходни системи. На овој начин, Единствениот систем за јавни набавки автоматски ќе идентификува, ќе пријавува и ќе објавува судир на интереси и ризици од корупција при јавните набавки.
Кои конкретни чекори ќе ги преземете за да ја вратите довербата на народот во владата и судството?
Во Република Македонија во овој момент власта секојдневно ги крши правата и слободите на граѓаните. Нема кривична, ниту каква било друга одговорност за прекршителите на Уставот и на законите кога тие се дел од власта. Нема правда за граѓаните, Изгубен е професионалниот интегритет и кредибилитет на правосудните органи поради сервилниот и поданички однос кон власта, Постои партиска контрола врз судиите и јавните обвинители, Правосудниот систем е распаднат и треба да се изгради одново,Во државата владее правна несигурност, а системски вкоренетата корупција и криминал го разјадуваат секое здраво ткиво на општеството.
ВМРО-ДПМНЕ ќе понуди нови системски решенија за трансформирање на правосудните органи во вистински независни, транспарентни, одговорни и ефикасни субјекти кои се темел за едно нормално демократско општество.
Ќе се водиме од следниве принципи: Фундаменти на правниот систем и македонското општество мора да бидат демократијата, бескомпромисната примена на начелото на владеење на правото и зајакнувањето на граѓанската и политичката свесност за потребата правото да владее подеднакво за сите.
Судиите ќе се избираат од листата на најдобрите кандидати кои успешно ја завршиле обуката на Академијата за судии. Ќе работиме на ревидирање на точноста на професионалните и образовните критериуми кои треба да ги исполни секој судија. Ќе ограничиме избор на судии од пониско рангирани кандидати кои доаѓаат од Академијата за судии, а за својот конечен избор Судскиот совет ќе треба да даде конкретно образложение. Судството ќе го ослободиме од стегите на извршната власт и ќе спроведуваме политики за расчистување со судирот на интереси во правосудството, присутниот непотизам, партизација и кронизам. Ќе утврдиме законски критериуми за рангирање на кандидатите за судии и претседатели на судови и ќе ги регулираме постапките за преземања и префрлања на судии во други судови. Ќе ги спречиме злоупотребите во дисциплинските постапки против судиите, со утврдување на јасни критериуми за дисциплинските прекршоци.
Во согласност со највисоките европски стандарди Владата предводена од ВМРО–ДПМНЕ ќе работи и ќе иницира донесување на нова законска рамка во сферата на правосудството. Ќе иницираме донесување на целосно нов Кривичен законик по примерот на неколку нам сродни правосудни системи (пр. Словенија и Хрватска), Закон за јавно обвинителство, Закон за судови, Закон за Судски совет, Закон за кривична постапка, Закон за Совет на јавни обвинители и други неопходни закони. Со законски измени ќе ги подигнеме и ќе ги прецизираме критериумите за можноста за унапредување на судиите при што ќе биде воведена задолжителна евалуација на нивната работа како судии.
Инфраструктура и регионален развој
Кои проекти и иницијативи ќе ги поддржите за подобрување на инфраструктурата во Македонија и промовирање на развојот во руралните области и угнетените региони?
Капиталните инвестиции се клучниот фактор за подобрување на конкурентноста на економијата и квалитетот на живот на граѓаните. ВМРО-ДПМНЕ во следниот период се обврзува на капитални инвестиции исклучиво за продуктивни проекти: инфраструктурни и енергетски проекти што ќе бидат во функција на бизнис-секторот и капитални проекти од комунална и друга локална инфраструктура за подобрување на општите услови за живот на македонските граѓани Зголемен износ на капитални инвестиции од најмалку 3 милијарди евра со значајно подобрена структура Годишен износ на капитални трансфери до 250 милиони евра за општините, вкупно 1 милијарда евра во текот на мандатот Стратегиско планирање на крупните инфраструктурни проекти врзано за буџетирање. Во планирањето и реализацијата ќе се водиме од приоритетите
За најзначајните стратегиски капитални инвестиции во насока на поефикасно управување ќе ангажираме проект-менаџери.
Владата на ВМРО-ДПМНЕ ќе започне со реализација на проекти за градење на модерна и функционална инфраструктура, која ќе придонесе за подобар проток на добра и услуги. Ќе создаваме инфраструктура која ќе го олесни движењето на патниците низ земјата на национално, регионално и локално ниво и ќе ја зголеми безбедноста на сите учесници во сообраќајот.
Ќе инвестираме во железничката инфраструктура преку градење и реконструкција на железничките пруги и набавка на возови.
Значително ќе се подобри патната врска од Градско до Прилеп преку конечно завршување на изградбата на експресниот пат од Градско преку Росоман и Дреново во должина од околу 33 километри.
Ќе се изгради нов експресен пат А3, делница Битола – Граничен премин Меџитлија. Патната делница започнува од магистралниот пат Прилеп – Битола околу 2 километри северно пред Битола, продолжува како источна обиколница на градот Битола и завршува на постојниот Граничен премин Меџитлија.
Обиколница Ресен.Патот е со вкупна должина од околу 9 километри, кој започнува од клучката Макази, продолжува до клучката Ресен и завршува кај селото Избишта. Обиколницата се класифицира во ранг на експресен пат со две сообраќајни ленти и две ленти за принудно запирање. Интензивно ќе работиме на реконструкција на мостови, санација на свлечишта, потпорни ѕидови, тунели и други објекти на патиштата. Континуирано ќе се одржуваат и ќе се заштитуваат магистралните и регионалните патишта кои во последните години беа оставени во лоша состојба. Со цел зголемување на безбедноста во сообраќајот и минимизирање на причините за сообраќајни несреќи, во континуитет низ патните правци на Република Македонија.
Македонија мора повторно да ја вратиме во рацете на граѓаните и тие да одлучуваат за сопствената држава.
На крајот од ова интервју, во име на Централниот совет на Македонците во Германија, сакаме да ви се заблагодариме, г-ѓа Лозановска, за одвоеното време, посветеноста и вашите вредни согледувања. Ги цениме вашите напори и посветеност за подобра иднина на нашето Македонија. Ви посакуваме многу успех во вашата кандидатура и се надеваме дека вашите цели и визии за нашата земја ќе станат реалност. Ви благодариме за вашето учество и вашите придонеси.